Mycoplasma hyorhinis (M. hyorhinis) gây bệnh thấp khớp hay viêm khớp trên lợn ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là lợn sau cai sữa từ 3 – 10 tuần tuổi, lợn nái hậu bị và lợn đực với biểu hiện sưng khớp, đi khập khiễng, bị què, ngồi bệt hai chân sau như kiểu chó ngồi. Bệnh tích điển hình của lợn nhiễm M. hyorhinis là viêm phủ fibrin kín toàn bộ bề mặt tim, viêm phổi, bên trong khớp có dịch viêm, viêm fibrin đa xoang và có thể gây nhiễm trùng toàn thân. Trong chẩn đoán lâm sàng, bệnh thấp khớp do M. hyorhinis thường hay bị nhầm lẫn với các bệnh tích điển hình trên lợn mắc bệnh do vi khuẩn Mycoplasma hyopneumonia (M. hyopneumonia), Haemophilus parasuis và Streptococcus suis.
(A) Khớp sưng to; (B) Phổi của lợn mắc hội chứng hô hấp phức hợp PRDC, trong đó phát hiện được vi khuẩn M. hyorhinis; (C) (D) Tim phủ màng fibrin
Ở nước ta trong những năm gần đây, M. hyorhinis gây bệnh phổ biến hơn so với trước đây với các biểu hiện triệu trứng lâm sàng, bệnh tích điển hình. Tuy nhiên, nghiên cứu M. hyorhinis ở Việt Nam chưa được quan tâm nghiên cứu nhiều, trong khi đó theo khảo sát sơ bộ của Phòng Thí nghiệm TĐ CNSH Thú y cũng như các báo cáo trên thế giới cho rằng, tỷ lệ nhiễm M. hyorhinis đạt ở mức cao và thường nhiễm ghép M. hyopneumonia sẽ làm tăng nguy cơ phát bệnh, làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh, việc điều trị bằng kháng sinh sẽ không hiệu quả và tỷ lệ tử vong rất cao, gây những thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi.
M. hyorhinis được coi là một trong những mần bệnh khó phân lập và yêu cầu môi trường nuôi cấy phức tạp. Vì vậy, kỹ thuật sinh học phân tử PCR với độ đặc hiệu, chính xác và tin cậy cao đã được sử dụng để xác định sự có mặt của M. hyorhinis trên đàn lợn. Nghiên cứu này cho thấy tỷ lệ nhiễm M. hyorhinis ở lợn nghi mắc bệnh tại 3 huyện ở tỉnh Hưng Yên tương đối cao chiếm tỷ lệ 26.92%, trong đó tỷ lệ nhiễm cao nhất được ghi nhận ở Khoái Châu với 31.82%, tiếp đến là Văn Giang với 25.00% và thấp nhất ở Yên Mỹ với 21.43%. Tỷ lệ nhiễm M. hyorhinis trên lợn ở 5 – 10 tuần tuổi là cao nhất 29.41% và gần tương đương lợn >10 tuần tuổi 28.57%, lợn <5 tuần tuổi tỷ lệ nhiễm thấp nhất 21.43%. Kết quả nghiên cứu đã xác định tỷ lệ đồng nhiễm M. hyorhinis với M. hyopneumoniae chiếm 28.57%, Haemophilus parasuis 35.71% và Streptococcus suis 21.43%. Kết quả nghiên cứu so sánh bệnh tích đại thể, sử dụng phương pháp phân lập và PCR cho thấy lợn bệnh dương tính với vi khuẩn M. hyorhinis có đặc điểm bệnh lý điển hình với viêm dính màng ngoài phủ fibrin.
Kết quả nghiên cứu sẽ là tiền đề cơ bản để triển khai các nghiên cứu sâu rộng hơn, xây dựng và tối ưu quy trình phân lập M. hyorhinis để nghiên cứu đánh giá mức độ mẫn cảm kháng sinh từ đó lựa chọn được các kháng sinh phù hợp giúp điều trị bệnh hiệu quả, và lựa chọn chủng M. hyorhinis đại diện phục vụ nghiên cứu, chế tạo các chủng giống gốc để sản xuất vắc-xin phòng bệnh. Từ đó, xây dựng và đưa ra các biện pháp chẩn đoán, phòng ngừa, kiểm soát bệnh hiệu quả cao giúp giảm thiểu thiệt hại cho người chăn nuôi.
Liên hệ: Trương Quang Lâm, Phòng Thí nghiệm TĐ CNSH Thú y, khoa Thú y
Điện thoại: 0943.808.189